Hướng dẫn cách uống trà đạo chuẩn và đúng cách!

Uống trà là một phần không thể thiếu trong nghệ thuật trà đạo. Trà đạo Việt Nam có những đặc trưng riêng biệt so với Nhật Bản và Trung Quốc, với sự đơn giản, mộc mạc nhưng vẫn rất tinh tế. Cách thưởng thức trà đạo tại Việt Nam mang đến sự gần gũi, kết nối mọi người. Qua bài viết này, Hỷ Lạc Trà sẽ hướng dẫn chi tiết về cách uống trà đạo chuẩn nhất.

1. Cách pha trà đạo

Trước khi nói về cách uống trà đạo sao cho chuẩn thì bạn cần biết cách pha được một ấm trà ngon. Ở Việt Nam, nghệ nhân pha trà thường ghi nhớ theo tiếng gọi: “Nhất thủy, nhì trà, tam bôi, tứ bình, ngũ quần anh”, thể hiện sự tinh tế và khéo léo trong từng bước của nghệ thuật pha trà.

Nhất thủy: 

• Để pha trà, bước đầu tiên là chuẩn bị nước pha. Thường thì nước pha trà nên là nước tinh khiết, không nên sử dụng nước máy hay nước khoáng. Cách tối ưu nhất là sử dụng nước sương đọng trên lá sen, được coi là loại nước pha trà ngon nhất.
• Sau khi có nước, bạn cần đun sôi nó. Bạn có thể sử dụng ấm đất hoặc các loại ấm đun phổ biến khác. Đối với từng loại trà, yêu cầu nhiệt độ nước pha sẽ khác nhau và điều này rất quan trọng mà người pha trà cần phải chú ý đến.

Nhì trà:

• Ngày nay, đa dạng loại trà được sử dụng, từ trà tươi, trà nụ đến trà khô. Trong số đó, trà tươi và trà nụ thường mang lại hương vị thơm ngon và chuẩn mực.
• Trà khô cũng đa dạng với các loại như bạch trà, lục trà, hồng trà, trà đen,… Mỗi loại trà có các hương vị riêng biệt, phụ thuộc vào cách chế biến đặc thù của từng loại.
• Hương vị của trà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như đất trồng, khí hậu và các phương pháp chăm sóc cây trà.

Tam bôi và Tứ bình: 

• Trong nghi lễ pha trà, có nhiều dụng cụ quan trọng được sử dụng, nhưng ấm trà và chén trà là hai dụng cụ không thể thiếu.
• Theo truyền thống văn hóa trà đạo Việt Nam, người ta thường sử dụng chén mắt trâu và chén hột mít để thưởng trà. Đây là những chén nhỏ, lý tưởng cho việc thưởng trà.
• Ấm trà có nhiều kiểu dáng và chất liệu khác nhau, từ ấm gốm, sứ, đất đến thủy tinh,… Người pha trà có thể tùy chọn theo sở thích và phong cách của mình. Lựa chọn ấm trà phù hợp là vô cùng quan trọng, vì từng loại ấm có thể mang lại hương vị đặc biệt cho trà. Bên cạnh đó, các dụng cụ trà đạo cũng sẽ cần lựa chọn hợp lý để phù hợp với phong cách của ấm trà.

2. Cách uống trà đạo đúng chuẩn

2.1. Các hình thức uống trà

Ở Việt Nam, thường có 3 hình thức thưởng trà chính: độc ẩm, đối ẩm và quần ẩm.

• Độc ẩm: Đây là hình thức thưởng trà một mình, người thưởng trà uống và suy ngẫm. Đây là lúc họ có thời gian để tĩnh tâm và suy nghĩ về cuộc sống.
• Đối ẩm: Còn được gọi là song ẩm, hình thức này dành cho hai người cùng thưởng trà và trò chuyện. Đàm đạo trong buổi thưởng trà có thể xoay quanh trà, công việc và cuộc sống. Bộ ấm trà thường dành riêng cho đối ẩm bao gồm một ấm trà và hai chén.
• Quần ẩm: Đây là hình thức thưởng trà có ba người trở lên, thường diễn ra vào các dịp đặc biệt như lễ tết hoặc khi có đông người trong gia đình. Mọi người cùng ngồi lại thưởng trà và trò chuyện thân mật. Các bộ ấm trà phục vụ cho quần ẩm thường có từ 4 chén trở lên, phù hợp với số lượng người tham gia.

Đây là những cách uống trà đạo phổ biến tại Việt Nam, mỗi hình thức mang đến một trải nghiệm độc đáo và sâu sắc về nghệ thuật và văn hóa uống trà.

2.2. Cách thưởng thức trà đạo

Trong nghệ thuật thưởng trà, có nhiều lưu ý quan trọng để đảm bảo các động tác được thực hiện đúng chuẩn, từ cách cầm chén, rót trà, đến mời trà.

• Cách cầm chén: Từ xa xưa, cách cầm chén đúng trong trà đạo được gọi là “tam long giá ngọc”. Người thưởng trà sử dụng ba ngón tay: ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa. Ngón trỏ và ngón cái dùng để nâng miệng chén, trong khi ngón giữa đỡ dưới đáy chén. Điều này không chỉ giúp giữ chén ổn định mà còn thể hiện sự tôn kính và tinh tế trong từng động tác.
• Mời trà: Mời trà là một hành động thể hiện lòng kính trọng và sự hiếu khách đối với người được mời. Khi mời trà, nên sử dụng cả hai tay để cầm chén. Đối với các loại chén không có quai, cần dùng cả hai tay để nâng đỡ chén trà khi mời khách. Nếu chén có quai, một tay đỡ chén và tay còn lại nắm lấy quai chén. Sự cẩn trọng này cho thấy sự tôn trọng và chu đáo đối với người thưởng trà.
• Cách thưởng thức: Để thưởng thức trà một cách trọn vẹn, đầu tiên hãy từ từ đưa chén trà lên gần mũi để cảm nhận hương thơm lan tỏa. Sau đó, nhấp từng ngụm nhỏ và chậm rãi, để hương vị của trà tràn qua đầu lưỡi, lan tỏa khắp khoang miệng và từ từ chảy xuống cuống họng. Đây là cách để tận hưởng toàn bộ hương vị tinh tế của trà.
• Cách rót trà cho các lần tiếp theo: Sau lần rót đầu tiên, khi thưởng thức hết tuần trà, người pha trà cần tiếp tục châm thêm nước nóng. Tuy nhiên, lượng nước nên ít hơn so với lần đầu và chỉ ủ trà trong khoảng 30-45 giây để tránh làm trà mất đi hương vị đậm đà. Nên giới hạn pha tối đa 3 tuần trà để giữ được hương vị nguyên bản và tinh tế nhất.

2.3. Thời gian uống trà đạo

Khi thưởng trà, ngoài cách uống trà đạo thì việc chọn thời điểm thích hợp là điều quan trọng. Thưởng trà không chỉ đơn thuần là việc uống trà, mà còn là một phương pháp để thư giãn tâm hồn, nuôi dưỡng tâm trí. Ngoài ra, việc thưởng trà cùng bạn bè hay người thân còn giúp gắn kết mọi người và thể hiện lòng hiếu khách khi có khách đến chơi.

Trong văn hóa trà đạo Việt Nam, thời gian thưởng trà lý tưởng nhất là những lúc bạn có thể thảnh thơi, không bị vướng bận bởi công việc hay những lo toan khác. Chỉ khi đó, bạn mới có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị tinh tế của trà, cảm nhận được sự thanh tịnh và sâu lắng trong từng ngụm trà.

Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách uống trà đạo theo phong cách truyền thống Việt Nam. Mỗi quốc gia đều có những quy tắc riêng trong nghệ thuật thưởng trà. Trà đạo Việt Nam, tuy không quá cầu kỳ, vẫn mang trong mình những nét đặc trưng riêng biệt. Chính sự giản dị nhưng sâu sắc này tạo nên một dấu ấn đặc biệt, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người thưởng trà.